Dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu ile birlikte genellikle çocuklarda görülen bir rahatsızlık olarak düşünülse de yetişkinleri de aynı oranda etkilemektedir. Ayrıca çocukluk döneminde dikkat eksikliği sorunu yaşayanlarda bazı belirtiler yetişkinlik döneminde de görülmektedir.
Dikkat eksikliği oldukça yaygın bir sorundur ve tedavi edilmezse belirtileri iş ve okul hayatından, ilişkilere kadar kişinin tüm hayatını olumsuz yönde etkileyebilir.
Çocukluk döneminde yaşanan dikkat eksikliği bozukluğunun belirlenmesi genellikle pek kolay değildir.
Ailenin, öğretmenin ve çocuğun çevresinde bulunan yetişkinlerin dikkat eksikliği bozukluğu belirtilerinden haberdar olması, çocuğun ilişkilerini ve hareketlerini iyi gözlemlemesi teşhisin konulabilmesi için atılacak ilk adımdır.
Dikkat eksikliği bozukluğunun belirtileri; konsantrasyon eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik olarak 3 ana kategoride toplanabilir.
Konsantrasyon eksikliği ya da yapılan işe, anlatılanlara özen göstermeme, çocuk okulun zorlayıcı ortamına girmeden fark edilemeyebilir.
Konsantre olmakta zorlanma ile ilgili belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz;
1) Okulda önemli olan detaylara dikkat etmeme, kolay hatalar yapma, yapılan işin dağınık ve dikkatsiz yapılması.
2) Bir işle uğraşırken diğer insanların ilgisini çekmeyen bir ses veya olay nedeniyle yapılan işin bırakılması.
3) Uzun dönemli konsantrasyon gerektiren işlerde yaşanan başarısızlıklar.
4) Konsantrasyon gerektiren ev ödevleri, kağıt işlerini tamamlamakta zorlanma.
5) Sık sık bir oyundan bir diğerine geçme.
6) Yapılması gereken işleri sürekli ağrıdan alma, geciktirme, erteleme.
7) Ödevleri, yapılması gerekenleri sık sık unutma, günlük aktiviteleri zamanında yapamama.
8) Konuşma sırasında karşısındakini dinlemekte zorlanma, konuşmaları akılda tutamama, sosyal durumlarda detaylara ve aktivitelere dikkat etmeme.
Dikkat eksikliği ile birlikte anılan hiperaktivite belirtileri çocuk 7 yaşına gelmeden ortaya çıkar.
Dikkat Eksikliği Tedavisi
Dikkat eksikliği; derecesine, yaşa ve hiperaktivite ile birlikte görülüp görülmediğine bağlı olarak aşağıdaki tedavi yöntemler ile tedavi edilebilir.
İLAÇSIZ DİKKAT EKSİKLİĞİ TEDAVİSİ
İlaçsız dikkat bozukluğu tedavisi için en etkili yöntem düzenli egzersiz yapmaktır. Bu egzersizlerin büyük bir bölümünü beyin egzersizleri; küçük bir kısmını ise fiziksel egzersizler oluşturur. Yani, dikkat eksikliğine ilaçsız çözüm konusunu iki başlık altında inceleyebiliriz.
A)Beyin Egzersizleri Yapmak
Beyni tembelleştirip çeşitli fonksiyonlarında (örn:dikkat ve konsantrasyon) kayıplar yaşamamak için fiziksel egzersizler gibi beyin egzersizlerine de ihtiyaç vardır. Gündelik yaşantımızda beynimizi kullanıyoruz ve mecburen yaptığımız bu davranışın egzersiz niteliği var fakat DEHB problemi ile savaşıyorsak beyin egzersizleri konusunda daha bilinçli ve seçici olmamız gerekmektedir. Çeşitli bilmeceler, bulmacalar ve oyunlar dikkat eksikliği tedavisinde etkin rol oynar. En iyi yöntem ise MentalUP Beyin Egzersizleri’ni günlük belirli bir süre uygulamaktır.
B)Fiziksel Egzersizler Yapmak
Fiziksel egzersizler kalp ritmini hızlandırdığı için beyne giden kan akışı da hızlanır. Dolayısıyla beyne daha çok oksijen taşınmış olur. Fiziksel egzersizlerde hormon salgılanması daha sağlıklı olur ve buna bağlı olarak beyin hücrelerinin büyüyüp gelişmesi desteklenmiş olur. Dolayısıyla çeşitli spor faaliyetlerinin dikkat bozukluğu tedavisinde ilaçsız yöntemlerden biri olduğunu söyleyebiliriz. Hiperaktif tedavisi için de çeşitli spor faaliyetlerine katılım tavsiye edilir çünkü hiperaktif çocukların tedavisi için vücut enerjisinin doğru yönde kullandırılması etkili olacaktır.
Yüzme, fitness, tenis, basketbol, futbol, dans ve benzeri etkinlikler tercih edilebilir.
İLAÇLI DİKKAT EKSİKLİĞİ TEDAVİSİ
Dikkat eksikliği tedavisinde kullanılan ilaçların bir kısmı santral sinir sistemine etki eden sentetik uyarıcılardan oluşur. Tedavi sürecinde dikkat eksikliği ilacı ortalama 1 yıl kullanılarak sonuç alınabileceği gibi uzun yıllar ilaç kullanımı da gerekebilir. Dikkat eksikliğinde kullanılan ilaçlar sadece çocuklar için değil; yetişkinler için de reçete edilebiliyor.
Dikkat eksikliğinde kullanılan ilaçlar, dikkat eksikliği tedavisi için etkili ancak yan etkilerini de beraberinde getiren tedavi edicilerdir. Zorunlu olmadıkça dikkat eksikliği ilacı veya hiperaktivite ilaçları kullanımı tavsiye edilmez çünkü:
-Uyku düzeni bozuklukları
-İştah azalması
-Sağlıklı beslenme alışkanlıklarında bozulma
-Karın ağrısı, baş ağrısı gibi huzur bozan rahatsızlıklar
-Hatta bazı çocuklarda çeşitli tiklerin oluşması (örneğin anlamsız göz kırpma veya yanak, dudak kasıntılarını periyodik bir şekilde gerçekleştirme)
Şeklinde yan etkiler gözlemlenmektedir. Çocuklarda dikkat eksikliği tedavisinde ilaç kullanımı aileleri endişelendirmektedir çünkü az önce bahsettiğimiz yan etkiler arasında bir çocuk için son derece önemli olan uyku ve beslenme alışkanlıklarında bozulmalar katlanılması en zor aksaklıklardır.
