Asperger sendromu çocukluk döneminde başlayan ve sosyal etkileşimi zorlaştıran bir sorundur. En önemli belirtileri aşırı içe kapanıklık, iletişim sorunu ve beceri zayıflığıdır. Genel özellikleri itibarı ile otizme benzer. Tıpkı otizm gibi, asperger sendromu da nedeni tam olarak bilinmeyen ve bir ömür yaşamı etkileyen bir rahatsızlıktır.
Asperger sendromu, Doktor Hans Asperger tarafından tanımlanmış ve otizminin dışında tutulmuştur. Otizmden farklı olarak dil ve konuşma becerisinde gelişim geriliği yoktur. Asperger sendromunun belirtileri, diğer otizm spektrum bozukluklarından farklı olarak genellikle kendini daha büyük çocuklarda göstermektedir.
Asperger Sendromu Tanısı
Genellikle 4-11 yaşları arasında Asperger sendromu tanısı konulmakta olup, Aspergerin tipik özellikleri olan sosyal etkileşimde bozukluk, tekrarlayıcı davranışlar, bilişsel gelişim eksikliği ve aşırı içe kapanıklık aranır. Çocuklar farklı ortamlarda gözlemlenir ve öğrenme tarzı, motor gelişim, güçlü ve güçsüz yanları ve bağımsız yaşam becerilerine bakılır. Yetişkinlere Asperger tanısı koymak daha zordur. Otizmde olduğu gibi Asperger sendromunda da erken tanı çok önemlidir.
Asperger Sendromu Belirtileri
Yaşam boyu devam eden etkileri ile Asperger sendromu çocuk, genç ve yetişkinleri etkilemektedir. Rutini seven, sosyal becerilerinde zayıf olan Asperger sendromlu çocuklar 2 yaşından itibaren konuşmaya başlar. Bu özelliği ile de otizmden ayrılır. Okul öncesinde belirtileri ile yaşıtlarından ayrılan Asperger sendromlu çocuklarda görülen tipik özellikler şöyledir:
- Konuşabilmelerine rağmen sohbeti başlatma ve sürdürmede zorluk yaşarlar.
- Rutini sever, değişiklikten hoşlanmazlar.
- Aşırı derecede içine kapanıktırlar.
- Tekrarlayıcı davranışlar sergiler, tekdüze konuşurlar.
- Karşısındaki konuşurken değişen ses tonunu anlamaz, esprileri algılayamazlar.
- Konuşmalar resmi, göz kontağı zayıftır.
- Bir iki konuda aşırı ilgili olup detaycı olabilirler.
- Sevdiği konularda aşırı konuşur, tek taraflı sohbete dalarlar.
- Motor becerilerinde yaşıtlarına göre öğrenme daha geç gerçekleşir.
Bu belirtilerden birisi görülen çocuğun Asperger sendromuna yakalandığı anlamı çıkarılmamalıdır. Asperger sendromunun tam anlamı ile koyulabilmesi için bu belirtilerin birkaçının birden çocukta görülmesi gerekmektedir. Ayrıca sosyal durumlar içerisinde de çok ciddi problemler görülmesi gerekmektedir.
Asperger Sendromunun Otizmden Farkı
Otizm yaşamın ilk 3 yılında ortaya çıkmasına karşın, Asperger sendromlu çocuklar bebeklik yıllarını diğer bebeklerle aynı sağlıkta geçirir. Otizmde konuşma geriliği varken Asperger sendromunda konuşmaya başlama ve konuşma normaldir. Bilişsel ve dil gelişimi olarak otizmden ayrılır. Otizmli çocuğa göre Asperger sendromlular nispeten daha konuşkan hatta ilgi duyduğu alanlarda aşırı konuşkandır. Toplumla uyumlu olmadıklarını bilirler, otizmli çocuk bunun farkında değildir.
Asperger Sendromu Tedavisi
Asperger sendromu yaşam boyu sürse de uygun ve etkili tedaviler ile belirtileri büyük oranda azaltılır. Çocuğun diğer çocuklar ile etkileşimlerini artırma hedefinde yapılan eğitimler, çocukların kendilerine yetmesini sağlayarak toplumda etkin bir şekilde rol almasına yardımcı olur. Asperger sendromu için uygulanan tedavi, sosyal vasıfları ve iletişimi geliştirmek ile davranış yönetimlerinden oluşmaktadır. Çocuğun gelişimine paralel olarak sürekli ayarlanan eğitim programı okulda sürdüğü kadar evde de devam ettirilmelidir.
