Sınav Kaygısı Nedir?
Sınav öncesi ve/veya sınav sırasında yaşanan ve öğrenilen bilginin etkili bir biçimde kullanılmasına engel olan başarıyı düşüren yoğun kaygıya sınav kaygısı denir. Sınav kaygısı, sınav sonucuna ilişkin olumsuz düşünce, inanç ve beklentilerden kaynaklanan endişe ve bu endişeye bağlı olarak bedenin olağan işleyiş dengesinin bozulmasına yol açan fizyolojik/bedensel tepkilerle ortaya çıkan yoğun duygulanım boyutlarından oluşur.
Sınav kaygısına yönelik danışmanlık ile endişeye yol açan olumsuz düşünce, inanç ve beklentilerin belirlenerek daha gerçekçi düşüncelerin geliştirilmesinin sağlanması, sınav öncesi ve sırasında ortaya çıkan heyecansal tepkilerin kontrol edilmesinde yeni davranış ve becerilerin kazandırılması yoluyla sınav kaygısıyla başa çıkılmasını sağlayan bir süreçtir.
Sınav Kaygısı Belirtileri Nelerdir?
Kaygının belirtileri; fiziksel, zihinsel, duygusal, davranışsal ve sosyal olmak üzere beş alanda ele alınabilir:
- Kaygının Fiziksel Belirtileri: Kalp atışında hızlanma; nefes almada güçlük çekme; nefes alış verişinin hızlanması; mide bulantısı, ishal, sık sık idrara çıkma; ellerde ve ayakta titreme, uyuşma, karıncalanma; terleme, üşüme, yüz kızarması, kaslarda gerginlik; göz kararması, baş dönmesi, baş ağrısı; uykusuzluk, halsizlik vb. gibi haller. Ayrıca yalnızca sınav esnasında burun akıntısına, mide bulantısına, tuvaletin gelmesi vs. de sınav kaygısına işaret olabilir.
- Kaygının Zihinsel Belirtileri: Dikkati toplamada güçlük; unutkanlık; düşüncelerini organize etmede zorlanma; odaklanma problemleri; okuduğunu anlamada güçlük; felaket yorumları içeren düşünce ve inançlar.
- Kaygının Duygusal Belirtileri: Huzursuzluk, sinirlilik, gerginlik, korku, endişe, panik, heyecan, güvensizlik gibi duygular.
- Kaygının Davranışsal Belirtileri: Kaçma (Ders çalışmayı bırakma), kaçınma ( Ders çalışmayı erteleme) şeklinde örnek gösterilebilir.
- Kaygının Sosyal Belirtileri: Aile ve arkadaşlardan uzaklaşmak, yalnız kalmayı istemek, sosyal geri çekilme, aşırı sosyalleşerek ders çalışmayı ertelemek olabilir.
Sınav Kaygısının Nedenleri?
- Mükemmeliyetçi yaklaşım,
- Baskıcı, otoriter anne –baba tutumları,
- Reddedici, küçük düşürücü anne –baba tutumları,
- Kaygı düzeyi yüksek anne –baba,
- Beklenti düzeyi yüksek anne –baba,
- Tutarsız anne –baba davranışları,
- Baskıcı- otoriter öğretmen tutumları,
- Reddedici, küçük düşürücü öğretmen tutumları,
- Beklenti düzeyi yüksek öğretmen,
- Tutarsız öğretmen davranışları,
- Sınanma, değerlendirilme korkusu,
- Reddedilme korkusu,
- Öğrenilmiş çaresizlik yaşanması,
- Görev ve sorumlulukları erteleme,
- Çalışma alışkanlıklarında yetersizlik,
- Zamanı iyi kullanmama,
